پيشگفتار

حمل و نقل جرياني پويا و فراگير به وسعت همه عالم و با پيشينه اي به گسترة همه تاريخ است به ويژه توسعه جهان امروز در ابعاد گوناگون آن به «صنعت حمل و نقل ـ وابسته است.

اما حمل و نقل در ايران با همه تلاش و همتي كه به آن معطوف است هنوز بيش از نيم قرن با جهان توسعه يافته فاصله دارد و به نظر مي رسد كه جبران آن چندان ساده و سريع نخواهد بود.

حمل و نقل جاده اي به دليل ويژگي خاص خود از اهميتي به مراتب بالاتر نسبت به ساير بخش هاي حمل و نقل برخوردار مي باشد. موقعيت خاص جغرافيايي ايران عدم وجود راه هاي آبي داخليف از يك سو و عدم گستردگي و پوشش كافي شبكه ريلي و هوايي زمينه ساز توسعه و اهميت حمل و نقل جاده اي را در كشور فراهم ساخته است. به نحوي كه در سالهاي اخير بيش از 90 درصد كل بار جابجا شده در كشور ما از طريق جاده صورت گرفته است.

ظرفيت نهفته شبكه گسترده جاده اي كشور لزوم برنامه ريزي دقيق و استراتژيك براي استفاده هر چه بهتر از ظرفيت هاي بلا استفاده را مشخص مي سازد و بديهي است لازمه چنين امري دستيابي به آخرين اطلاعات حمل و نقل جاده اي مي باشد. خودروهاي سنگين در بخش مهم از فعاليت اقتصادي تمام كشورها را تشكيل
مي دهند. ولي استفاده از آنها در خيابانها و نواحي نا مناسب مي تواند داراي اثرات ناخوشايندي براي معابر باشد.كشورهاي صنعتي راه هايي را براي مديريت خودروهاي باري سنگين ابداع كرده اند كه شامل كنترل پارگينگ، دسترسي ، كنترل مسيرها و پارگينگ هاي شبانه آنها مي باشد. مسئله اين است كه رانندگان خودروهاي خود را با مواد ايمني مطابقت دهند. مي بايست خودروها قابل استفاده در راه بوده و رانندگان قادر به استفاده از آنها نباشند و محموله ها تحت كنترل سازمان حمل و نقل قرار گيرند و رانندگان با خودروهاي با بار بيش از حد مجاز و براي ساعات متمادي طولاني اقدام به رانندگي ننمايند.

در ساختار حاكم بر حمل و نقل جاده اي مدرن، اصلي بر رقابت جدي، قدرت يافتن تشكل ها، مقررات زدايي، انظباط و شفافيت فعاليت هاي اقتصادي، توجه به حقوق و مصالح عمومي، تجارت بدون كاغذ و ... است و از طرفي به موازات اين آزاد سازي به صورت جدي به نظارت و كنترل و به جرايم حقوقي و قضايي بسيار جدي و شفاف و روشن توجه شده است.

حمل و نقل جاده اي بار:

بخش حمل و نقل جاده اي كشورهان در سال هاي گذشته به اقتضاي شرايط اقتصادي، اجتماعي سياسي حاكم بر كشور نتوانسته است به موازات تحولات منطقه اي و جهاني پيش  برود و صرفاً ساختار سنتي خود را توسعه داده است.

بنابراين در راستاي پيشرفت در اين بخش مستلزم ايجاد تغيير در ساختار و مناسبات حمل و نقل سنتي، زدودن برخي ناهنجاري هاي موجود در حمل و نقل كشور، تغيير در ساختار شكل يافت ناموزون فعلي، تغيير در نگرش و ديدگاهها و دانش مديريتي مسئولان و مديران و هدفمند كردن بخش حمل و نقل جاده اي مي باشد.

حمل و نقل جاده اي در كشور ما رايج ترين و دسترس ترين روش جابجايي كالاست.به نحوي كه در حال حاضر حدود 85 درصد جابجايي كالا كشور از طريق جاده ها انجام مي شود طبق يك برآورد انجام شده سالانه بالغ بر 245 ميليون تن كالا و مواد در سطح كشور توسط ناوگان جاده اي به جابجا مي شود .

 براي انجام اين فعاليت 3.580 شركت و موسسه حمل و نقل كالا، با 180.154 دستگاه از انواع وسايط نقليه باربري و 278717 راننده باربري جاده اي ، به كار اشتغال دارند بررسي هاي موجود حاكيست كه حدود 8 درصد جمعيت كشور به طور مستقيم و غيرمستقيم از طريق حمل و نقل ارتزاق مي كنند .